Günümüzde tüm dünyada Astronomi eğitimi veren pek çok üniversiteye ait irili ufaklı bir çok gözlemevi bulunmaktadır. Ülkemizde de TÜBİTAK önderliğinde çalışmalarına devam eden TUG (Tübitak Ulusal Gözlemevi) ile beraber Ankara Üniversitesi’ne bağlı Ahlatlıbel Gözlemevi , Ege Üniversitesi’ne bağlı Nif Dağı eteklerindeki üniversite gözlemevi , İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Rasathanesi ve son dönemlerde kurularak diğerleri gibi bilime hizmet eden Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Ulupınar Astrofizik Gözlemevi , 19 Mayıs Üniversitesi Gözlemevi ile Erciyes Üniversitesinde bulunan 12 metre çaplı Radyo Teleskobun bulunduğu gözlemevi ülkemizde kısıtlı imkanlarına rağmen Astronomi ve Astrofizik çalışmalarına önemli katkılar sağlamaktadırlar.
Ancak şu anda dünya üzerinde bilimsel çalışmalar yapan ve ülkemizdekilerle kıyaslanamayacak kadar büyük olan dev optik teleskoplar bulunmaktadır. Bu yazıda bunlardan en büyük olanları incelemek ve özellikle Avrupa ve Amerikalıların Gökbilime verdiği değeri gözler önüne sermek istiyorum.


Mauna Kea Gözlemevi :






Hawai Mauna Kea’de denizden yaklaşık 4140 metre yükseklikte yer alan gözlemevinde halen dünyanın en büyük teleskopları bulunmaktadır. Her birinin çapı 400 inç’i (yaklaşık 10 metre) bulan ayna teleskoplarla bugüne kadar evrenin en uzak bölgelerinden son derece ayrıntılı fotoğraf ve bilgiler elde edilmiştir.  70 milyon $ bütçeyle yapılan teleskopların yaklaşık ağırlıkları 300’er ton civarındadır. Gözlemevi ; Caltech , University of California ve NASA tarafından yönetilmektedir.
———————


Palomar Gözlemevi :






Amerika’nın Kaliforniya eyaletinde kuzey Sen Diego’da bulunan Palomar Gözlemevi , California Institute of Technology ‘ye (CIT) aittir. 200” (5.1 metre) büyüklüğe sahip dev teleskop yaklaşık 45 yıl boyunca (1948 - 1993) dünyanın en büyük teleskobu olarak astronomi dünyasına hizmet vermiştir.


   





Bugün hala ortalama yılın 290 gününde modern astronomi çalışmalarına destek vermektedir. Yılın belli günlerinde halka açık bir gözlemevidir. Gözlemevinde 60 , 48 ve 24 inç büyüklüklerinde daha ufak teleskoplar da bulunmaktadır.

————————–


Mc Donald Gözlemevi :






Amerika’da batı Texas’daki Davis dağlarında bulunan gözlemevinde 360 inç (yaklaşık 9,2 metre) çapında Hobby-Eberly Teleskobu bulunmaktadır.




Texsas eyalet vali vekili Bill Hobby ve hayırsever Robert Eberly’nin ismi verilen ve 1999’da bilimsel çalışmalarına başlayan teleskopta 3 tane spektrograf bulunmaktadır.
————————–

Paranal Gözlemevi :




Şili’de Antofagasta’nın 120 km güneyindeki Cerro Paranal’da 2630 metre yükseklikte bulunan gözlemevinde
ESO’ya (European Southern Observatory) bağlı VLT (Very Large Telescope) yani “Çok Büyük Teleskop” sistemi bulunmaktadır. Her biri 8,2 metre çapa sahip 4 tane teleskop, çok büyük bir interferometre oluşturmakta ve evrenin derinliklerinden gelen ışınımların son derece ayrıntılı analizlerini yapabilmektedir.
————————–

Nizhny Arkhyz Gözlemevi (BTA):






Rusya Bilimler Akademisi’ne bağlı , 2070 metre rakımlı Mt. Pastukhova’da bulunan teleskobun ayna çapı 6 metredir . Ağırlığı 42 tonu bulan dev teleskop 26 kadir parlaklığa kadar sönük gök cisimlerini gözlemleyebilmektedir. ————————–

Del Roque de los Muchashos Gözlemevi :





İspanya’ya ait olan Kanarya adalarında bulunan gözlemevinde William Herschel Teleskobu bulunmaktadır. 1987’de bilimsel çalışmalarına başlayan WHT’nin ayna çapı 4,2 metre büyüklüğündendir. Galaksimizin merkezine odaklanarak kara delik gözlemleri yapılan dev teleskopla Wolf – Rayet yıldızlarının keşifleri yapılmıştır.

Engin Yazıcı

Kaynaklar :
http://astroa.physics.metu.edu.tr/bigeyes.html
http://w0.sao.ru
http://en.wikipedia.org/
http://www.astro.caltech.edu/palomar/